Parafia Rzymsko-Katolicka w Woźnikach

Parafia Rzymsko-Katolicka pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Woźnikach

Proboszcz Parafii:   ks. Mariusz Kopacz

ul. Kościelna 39, 34-103 Woźniki
tel. (033) 879 – 45 – 24

Oficjalna strona Parafii: https://parafiawozniki.pl/

diecezja: krakowska
dekanat: Wadowice Północ

Odpust parafialny: 15 sierpnia
Msze św:
– w tygodniu: 7.00, 17.00 (18.00 w okresie letnim)
– w niedziele: 7.30, 9.30, 11.00

Z dziejów Kościoła i Parafii w Woźnikach 

Woźnicka parafia i kościół, do których należą też wierni z sąsiednich Zygodowic, od początku swego istnienia, za wyjątkiem krótkiego okresu czasu w XIX wieku, związane są z diecezją krakowską. Podobnie jednak jak i obie wsie, nie mają one jednoznacznej metryki swego rodowodu. Zalicza się je jednak obok parafii i kościoła w Mucharza do najstarszych w tej okolicy. Woźnicką parafię i kościół założyć mieli prawdopodobnie Benedyktyni Tyńca i w swych początkach mógł być on związany z kapelanią na zamku w Grodzisku, a następnie zależny od utworzonego w Zatorze dekanatu. Pierwsze dane o tym kościele z 1239 roku, zawiera ten sam dokument księcia Konrada, co i o istnieniu wsi. Prawie 100 lat później, o kościele tym w 1326 roku wspomina kolektant z Wrocławia, który podaje, że proboszcz woźnicki  Florian płacił wtedy 7 akocjów 16 dynarów dziesięciny pańskiej, to jest tyle samo co proboszcz z Graboszyc i Witanowic. Dalsze dane o parafii zawierają archiwalia opactwa z Mogiły.

Dokumenty z 1429 roku mówią o sporze (i jego załatwieniu) pomiędzy opactwami w Tyńcu i Mogile o prawi patronatu nad kościołem w Woźnikach. Dokument z 1335 roku, którym biskup krakowski Jan Grot przydziela kościół w Wadowicach jako filię kościoła Woźnickiego, kończąc tym spór pomiędzy proboszczami Adamem z Woźnik i Janem z Mucharza.

Dokument papieża Marcin V z 1430 roku włączający kościół w Woźnikach do klasztoru w Mogile dla podniesienia jego dochodu.

Dokumenty z 1458 roku i 1467 roku opactwa w Mogile prezentujące biskupom krakowskim swoich kandydatów na probostwo w parafii woźnickiej.

Dokument z 1737 roku papieża Klemensa XII polecający wprowadzić Cystersa Wacława Wadowskiego z Mogiły w posiadanie wikariatu w Woźnikach jako należącego do klasztoru, przez co przestał on być kościołem parafialnym.

Innymi dokumentami nie mówiącymi jednak nic o dacie i okolicznościach powstania kościoła, parafii, o wiernych oraz stosunkach społeczno-gospodarczych, są protokoły z wizytacji biskupich z lat 1598-1857 i 1959 i 1969 roku. Z pozostałych wizytacji kanonicznych z lat 1884-1985 protokoły, które, jak sądzę, musiały być sporządzone, nie były mi dostępne.

Oprócz powyższego, w parafii istnieje kronika założona w 1882 roku, zawierająca wykaz kapłanów od 1336 roku pracujących w kościele w Woźnikach, z luką 1389-1561 oraz bardzo skąpe i niekompletne o nich i parafii dane. Niektórzy plebanowie wcale nic w niej nie wpisywali. Pozostałe zaś kroniki parafialne, jak metryki i inne, istnieją w Woźnikach od 1874 roku. Parafia woźnicka w 1340 roku posiadała 255 wiernych, w tym z Zygodowic 150, w 1857 roku miała już 746 dusze, w tym z Zygodowic 263; w 1986 roku 1643 dusz z czego z Zygodowic 420.

Jak poprzednio podano, od 1335 roku do parafii woźnickiej jako rodzonej matki należały kościoły filialne w Wadowicach i Ryczowie. Zależność ta przedstawiała się różnie w pewnych okresach czasu, co jest niewątpliwie powodem braku dawnych dokumentów parafialnych. Wadowice stały się miastem, a Ryczów centrum administracyjnym cysterskiego Klucza Ryczowskiego ich dóbr. Istnieje przypuszczenie, że od 1470 roku nastąpiła kumulacja beneficjów parafii woźnickiej i wadowickiej w osobie wspólnego plebana, który miał siedzibę w Wadowicach. Nie znajduje to jednak potwierdzenia w kronice parafii wadowickiej. Ostateczne rozdzielenie kościołów nastąpił za biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka, który dekretem z dnia 20 grudnia 1780 roku ustanowił w Wadowicach parafią macierzystą. Podlegać jej miały odtąd dwie kapelanie w Ryczowie i Woźnikach.

Od 1786 roku Wadowice stały się dekanatem i włączono je do nowo utworzonej diecezji tarnowskiej. Diecezja krakowska w latach 1835-1879 nie posiadała swego ordynariusza i była sede vacante. Został nim dopiero Albin Dunajewski, późniejszy kardynał. Włączył on ponownie dekanat wadowicki do diecezji krakowskiej, a Woźnikom przywrócił znów w 1880 roku rangę parafii, co miało miejsce za księdza Piotr Grębosza. W 1970 roku parafia ta, zgodnie z decyzją ówczesnego metropolity krakowskiego Karola Wojtyły, wróciła do swego pradawnego dekanatu zatorskiego.

Obecnie znajduje się ona ponownie w dekanacie Wadowice-Północ.

Istniejący kościół drewniany, odbudowany za proboszcza ks. Jana Kowalczyka w latach 1964-1966 po pożarze, jaki wybuchł za tego proboszcza w nocy dn. 21.10.1959 roku, pochodzi przypuszczalnie z XVI wieku, podobnie, jak kościoły w sąsiednich parafiach wykonane w stylu nadwiślańskim. Stoi on pośrodku wsi w miejscu, gdzie prawdopodobnie stały pierwsze świątynie w parafii. Potwierdzać to może drewniany krzyż z 1380 roku, jaki obecnie znajduje się w tęczy kościoła oddzielającej jego prezbiterium od pozostałej części.

Początkowo kościół stanowiło pięcioboczne prezbiterium z zakrystią, prostokątnej nawy i dobudowanej od zachodu wieży. Był kryty gontami, które z początkiem XX wieku zmieniono na azbest. W 1840 roku, za proboszcza Alexiusa Bocheńskiego, do południowej ściany nawy dobudowano murowaną kaplicę, zaś do wieży od zachodu na przełomie XIX/XX wieku drewnianą kruchtę. Wokół kościoła istnieje eliptyczny plac ogrodzony kamiennym murem, na którym grzebano zmarłych do 1870 roku. Zgodnie z poleceniem władz austriackich po tym terminie nowy cmentarz za proboszcza Andrzeja Fifańskiego urządzono na parceli plebańskiej przy drodze do Bachowic w rozwidleniu z drogą do Kaniowa. W latach 1937, za księdza Franciszka Kapusty i 1998, za proboszcza Czesława Małysy, odpowiednio powiększono i pięknie urządzono.

Po odbudowie po pożarze, kościół nie zmienił wyglądu zewnętrznego. Przywrócono mu jednak pokrycie gontowe, zaś dzwony wiszą nie na wieży, lecz na wolno stojącej dzwonnicy. Zmieniono jednak wnętrze kościoła. W prezbiterium, w miejsce spalonego, stoi ołtarz przeniesiony z kaplicy. Usunięto tu też drewnianą balustradę i ławę kolatorską, gdzie wstawiono dodatkowy ołtarz posoborowy. Z nawy usunięto kazalnicę, zaś chrzcielnicę przeniesiono do kaplicy. Urządzono nowe wejście na chór, który powiększono przez przeprucie wschodniej i zachodniej ściany wieży, i na którym grają teraz elektronowe organy, bo dawne zniszczył pożar.

Niezależnie od kościoła parafia posiada też takie obiekty jak: plac z zabudowaniami plebańskimi, a przede wszystkim murowaną plebanię, zbudowaną za proboszcza Bocheńskiego, którą wielokrotnie przebudowywano i modernizowano. […] Poza powyższym istnieje jeszcze kaplica cmentarna wybudowana w 1970 roku w miejsce drewnianej kostnicy przy kościele zniszczonej podczas pożaru […].

Jeśli chodzi o duchownych pracujących w woźnickim kościele, to liczba ich jest nieznana i niemożliwa do ustalenia. W istniejącej kronice parafialnej prowadzonej od połowy XIX wieku niesystematycznie, figuruje tylko 55 nazwisk[…].

Ze znanych 55 kapłanów 18 było proboszczami, 11 administratorami, 12 wikariuszami, 6 kapelanami oraz 8 komandatariuszami w tym 5 zakonnikami. W parafii zmarło 5 kapłanów i tu też spoczywają. Wielu pracowało bardzo krótko.

Jakimi tych 55 kapłanów było i co dla miejscowego kościoła zdziałali, niewiele dziś można powiedzieć. Z istniejących bardzo skromnych danych wynika, że byli wśród nich też ludzie wybitni, o czym świadczą zajmowane przez nic stanowiska. Marcin Golasewicz (1625-1649) i Szymon Reszczyński (1649-1665) byli dziekanami Zatorskimi. Gabriel Wicanty (1819-1829) został prowincjałem zakonu Benedyktynów w Polsce, zaś Seweryn Bentla (1829-1830) gwardianem klasztoru Benedyktynów w Leżajsku.

Za zasłużonych dla parafii woźnickiej można wymienić Józefa Lasockiego (1784-1801), Gabriela Wincentego (1819-1829), Aleksego Bocheńskiego (1834-1849), Andrzeja Fifańskiego (1849-1877), Piotra Grębosza (1883-1918), Tadeusza Dyducha (1975-1992) i ostatnio Czesława Małysę.

Z tak długowiecznej parafii woźnickiej wyszło dotychczas tylko 4 księży tj: Józef Szczurzydło – Pallotyn, Ireneusz Bałys – Karmelita Bosy, Józef Orkisz i Franciszek Klimeczko.

Autor Teofil Bojęś
Opracowanie na podst. książki autora
„750 lat wsi i parafii Woźniki”