„Z Witanowic” – artykuł z „Dzwonu niedzielnego” z 1930 roku

Przedruk z krakowskiego tygodnika diecezjalnego „Dzwon Niedzielny” nr 7 z roku 1930 (zachowano oryginalną pisownię). Prawdopodobnie artykuł napisał ksiądz Wojciech Krzeptowski.

„Z Witanowic.
<brWitanowice są osadą starą, założoną wedle tradycji przez potomków czeskiej rodziny Wirszowców, którzy za czasów Bolesława Krzywoustego schronili się do Polski i posiadali w tych stronach swe dobra. Ród Rawiczów Witanowskich wieś tę uważa za pieleszę swego rodu. Pierwotnie była to miejscowość lesista, czego ślady mamy dzisiaj jedynie w nazwach: Bukowiec, Wyrębisko, Zalesie i.t.d. Dla wykarczowania tych borów książęta sprowadzali osadników ze Śląska (Szlęzaki), uwalniali ich na pewien czas od podatków i dziesięcin, nadając im „wole” czyli t. zw. w miejscowym języku „lgoty”. Początki powstania parafji sięgają dawnych czasów. Według tradycji książę Janusz (w XII w.) rozkazał zbudować świątynię, lecz nie na tem miejscu, na którem obecnie stoi; lud całemi dniami gromadził materjał budowlany, niestety napróżno, gdyż w nocy w niepojęty sposób materjał ten był przenoszony na zupełnie przeciwległe miejsce, na stoku wzgórza. Doszło to do wiadomości księcia, który widząc w tem wyższą wolę, na miejscu cudownie obranem wzniósł przybytek Panu. Uposażenie świątyni tej opisuje Długosz (Lib. Ben. 2, 260) „Wieś mająca drewniany kościół, której dziedzicami są: Piotr, Mikołaj i Jan;…Są tam dwa folwarki szlacheckie, łany, z których opłacana bywa dziesięcina pieniężna itd.” Pierwotna fundacja kościoła przetrwała do połowy XVII wieku, na miejscu zniszczonej świątyni zbudowano nową, drewnianą, która do dzisiaj przetrwała i stanowi prawdziwy klejnot budownictwa dawnego. Napis umieszczony nad wielkim ołtarzem mówi: „Ten kościół został zbudowany w r. 1663 kosztem W. P. Balt. Paszkowskiego”. Konsekrowany został w tymże roku przez Mikołaja Oborskiego, biskupa sufragana pod wezwaniem św. Mikołaja. Obraz tego Świętego bardzo starożytny mieści się w wielkim ołtarzu i otoczony jest powszechnym kultem przez okoliczną ludność.
Tyle wiadomości historycznych o Witanowicach. Na zakończenie trzeba zauważyć, że Witanowice znajdują się w podgórskiej okolicy niedaleko zresztą Wadowic, a mając w pobliżu częściowo zalesione wzgórza Krzemionki i bystro płynącą rzekę Skawę nadają się jako idealne miejsce na odpoczynek wakacyjny. W. K.”