Hell’s Angel

ZAŁOGĘ B-24 STANOWILI

POLEGLI:
kpt. William C. Lawrenc
por. Matthew W. Hali
st. sierż. Everett L. Mac Donald
sierż. Lewis L. Kapłan
st. sierż. William T. Eggers
sierż. Arthur E. Nitsche

ŻYJĄCY:
por. George V. Winter
sierż. Vernon O. Christensen
por. Daniel N. Blodget
por. Frank J. Pratt
por. Irving R Canin

Przed 50-ciu laty Europa znajdowała się w ogniu walk toczonych na zachodzie i wschodzie z siłami hitlerowskich Niemiec. Uczestniczą w nich Polacy. We Włoszech, Normandii u boku zachodnich aliantów. Ojczyzna nad Wisłą przeżywa wielki dramat Warszawskiego Powstania, na całym jej obszarze bohaterskie zmagania ruchu oporu z najeźdźcą, płoną wsie, setki ludzi giną w egzekucjach 1944 r. Pod niebem nad Polską zjawiają się samoloty aliantów. Wspomagają walkę miłującego wolność narodu. Amerykańskie bombowce startujące we Włoszech niszczą urządzenia wojskowe i zbrojeniowy przemysł wspólnego wroga. Na Śląsku i w Małopolsce. W Oświęcimiu, Trzebini i w innych miejscach. Odpierają ataki niemieckiego lotnictwa, ale są też celem hitlerowskiej artylerii! Giną żołnierze zza Oceanii, płoną ich maszyny. Tak było również 13 września 1944 r. pod Wadowicami. 6-ciu członków załogi B-24 spoczęło w polskiej ziemi nad Skawą. Ich mogiłą w latach 1944-1947 opiekowali się mieszkańcy wsi Zygodowice. Po ekshumacji szczątków pogrzebanych tu lotników, sprawę starano się otoczyć mrokiem niepamięci. Nie zdołano jednak w ludzkich umysłach i sercach zatrzeć śladów przeżyć sprzed lat. Po 47 latach, w 1991 r. mieszkańcy Ziemi Wadowickiej postanowili upamiętnić ofiarę żołnierzy amerykańskich złożoną w imię wolności, poświęcenia dla wspólnej, a tu szczególnie polskiej sprawy. W sierpniu, podczas papieskiej wizyty w Wadowicach p. Zygmunt Kraus organizuje w oparciu o swoje zbiory wystawę p.n. 'Przyjaźń Narodów Polski i Stanów Zjednoczonych A.P.’. 20.X.1991 r. – przedstawiciele władz amerykańskich i polskich odsłaniają w Zygodowicach obelisk ku czci poległych lotników wzniesiony staraniem gminy Tomice i ofiarnością jej mieszkańców. Hołd żołnierzom USA składają następnie: sekretarz stanu d/s lotnictwa – D.B. Rice (styczeń 1992 r.) i gen. Donald Kutyna (marzec 1992 r.)Wizyty dostojnych gości przyczyniają się do uzyskania pełnej informacji o dramacie z 13.IX.1944 r. Już we wrześniu (27.IX.) 1992 r. w obrębie obelisku umieszczono tablicę z nazwiskami poległych.

In the Summer OT 1944, american bombers were taking part in attacks at german’s military and industrial arragements in Poland.
They were supporting actions of Aliant’s aircraft helping that time the flghting Poland (Warsaw’s Uprising, partizants) 13 th of September one of the airplains from the B-24’s sąuadron was in action over Oświęcim /Auschwitz/ shoted down by the enemy artillery six members of the crew Ealled and found their grave In the Village of Zygodowice, not far from Wadowice. The Vtllagers oi Zygodowice took care of the grave. After an exhumation of the bodies in 1947 the comrnunists prohibited to commemorate the place of the tragedy.

Rankiem, 13 września 1944 r. 831 eskadra lotnictwa bombowego USA wystartowała z miejscowoąci Venosa w płd. Włoszech do akcji nad Wisłą. Jej celem było niszczenie hitlerowskich urządzeń wojskowych i przemysłowych w rejonie Oświęcimia. Podczas wykonywania bojowego zadania, w godzinach południowych, pocisk artylerii wroga dosięgną! maszyny B-24, z załogą nr 64 pod dowództwem kpt. W.C. Lawrence. Samolot o nadanym przez lotników imieniu 'Hells Angel’ (Anioł Piekieł), objęty językami ognia znalazł się w dolinie Skawy. Pięciu członków załogi zdołało uratować się na spadachronach, sześciu zaś zginęło podczas eksplozji nad polami Zygodowic. Amerykańskich spadochroniarzy ujęli Niemcy i skierowali do obozu jenieckiego. Poległych, odartych z mundurów, złożono w leśnej mogile w Zygodowicach. Wbrew zakazom okupanta tutejsza ludność opiekowała się żołnierskim grobem. Po wojnie, jego otoczenie było do 1947 r. miejscem hołdu dla ofiary złożonej w imię wolności i przyjaźni dla Amerykanów ze strony Polaków. Katastrofa B-24 pochłonęła również ofiarę spośród okolicznych mieszkańców. Poparzona płonącym paliwem zginęła Maria z Opalińskich Cichoniowa z Tłuczani.

On 13 th of September 1944, from Italian’ of Venosa locality, starts a sąuadron No. 831 of USA Air Force bombers airplanes. Their target is to damage german’s military and industrial arrangements in the occupyed Poland in Oświęcim (Auschwitz) region. Bomber airplain named 'Heirs Angel’, was shoted down by enimy artillery had exploded upon fields of Zygodowice Village. Only five members of the damaged B-24 crew, were able to leave the hurted airplane, by use their parachutes. They hited to the Nazi slavery. The six other crew’s members got fallen. Their bodys were burned in a wooden grave. The local population (villagers) were carried their grave until 1947. The communist’s powers prohibited commemorating the place where the american’s aviators sacrifided their life in the name of freedom.
During the catastrofe of the B-24 was killed one of Polish woman. She was an inhabitant of Tłuczań village – Maria Cichon of Opalinski’s.

ARMIA KRAJOWA – zbrojna organizacja niepodległościowa w okupowanej w 1. 1939-1945 Polsce. Wyłoniła się ze Służby Zwycięstwu Polski i Związku Walki Zbrojnej 14.02.1942 r. Komendantami ZWZ i AK byli: gen. Kazimierz Sosnowski, a następnie gen. Stefan Rowecki 'Grot’ i gen. Tadeusz Bór – Komorowski. Działaniami AK na obszarze Podbeskidzia kierował Wadowiczanin gen. Bruno Olbrycht. W oparciu o siły AK rozpoczęto w 1944 r. nasilone działania przeciwko okupantowi w Akcji 'Burza’ i Powstanie Warszawskie.
Armia Krajowa kierowała się wskazaniami polskiego rządu emigracyjnego w Londynie i była kontynuatorką tradycji Wojska Polskiego sprzed 1939 r. Jej działania można powiązać z walką Polaków u boku aliantów na Zachodzie Europy, stąd decyzja Prezydenta RP z października 1993 r. przyznająca na wniosek p. Z. Krausa Krzyże Armii Krajowej lotnikom USA była w pełni właściwa. Żołnierze AK byli prześladowani w powojennej Polsce przez władze komunistyczne, szczególnie w latach reżimu stalinowskiego (1947-1956).
Krzyż Armii Krajowej ustanowiony został 1 XIII 1966 r. w Londynie przez gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego – dowódcę AK.

THE COUNTRY’S ARMY
Armed Independently Organization in oceupied Poland, standed up in 1942. It’s commandors were: Gen. Sosnkowski, Gen. S. Rowecki, and Gen. Bór – Komorowski. Activities AK in Wadowice region leaded gen. Bruno Olbrycht. In support of potency Country’s Army were undertaked in 1944 the action 'Storm’ and Warsaw’s Uprysing. AK was leaded by Polish Emigranta Government in London (England). Act Union with Polish Armed Powers on West Europę was a cause, that President of Republic Poland honored the American’s Aviators by use medails of Country’s Army. Ali solidiers of Country’s Army were persecited by communisfs system.
The cross of Country’s Army was ordined by AK Commandor, Gen. Tadeusz Bór-Komorowski

GMINA TOMICE. Leży w dolnym biegu Skawy na Pogórzu Wielickim i Śląskim. Liczy 6 600 mieszkańców w 6 sołectwach obejmujących obszar 42 km2. Teren rolniczy, o dużych walorach rekreacyjnych. 600-letnie tradycje posiada tu gospodarka rybacka na dużych obszarach stawów. Woźniki i Radocza to znane od XIX w. ośrodki wyrobów z wikliny. Warte zwiedzenia są XVI -wieczne kościoły w Woźnikach i Radoczy. Tu znajduje się wieś Zygodowice (420 mieszk.), gdzie 13.IX. 1944 r. zginęli amerykańscy lotnicy. W 1991 r. wzniesiono obelisk upamiętniający ich ofiarę w walce o wolność. Okolica była terenem działania ruchu oporu i pacy fi akcji – Lgota (1944 r.). 

THE TOMICE MUNICIPALITY: It is a sixth locąlity situated upon Skawa river. Space 42 ąuadratic kilometres and 6.600 inhabitants, standed up in XIV century. Wo/niki and Radocza Villages – one of the oldest colonies in Wadowice region (XIII – XIV century). They are famous from osier’s products. Zygodowice Village – founded in 1.313 – there were fallen the american’s aviators in fights for Polish Ereedom -1CH4. Their sacryfice has been commemorated by memoriał first in Poland.

WADOWICE. Miasto nad Skawą, położone w niewielkiej kotlinie pomiędzy wzniesieniami pogórza a pasmami Beskidu Małego. Obecnie liczy 20 tys. mieszkańców i jest siedzibą administracji rejonowej. Niegdyś ośrodek powiatu, a w XIX w. – cyrkułu, obejmującego teren dorzecza Skawy. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z 1327 r. Prawa miejskie nadano Wadowicom w 1430 r. Należały początkowo do związanych ze Śląskiem księstw: oświęcimskiego i zatorskiego, a w Rzeczpospolitej przedrozbiorowej do powiatu Śląskiego. Niszczone przez pożary, powodzie, najeźdźców, wyludnione przez zarazy traciłona znaczeniu. Pod zaborem austriackim, w XIX stuleciu jest siedzibą władz powiatowych. Powstaje angel, stacjonują oddziały wojskowe. Z miastem nad Skawą splotły się życiorysy wielu wybitnych Polaków. Tutaj 18 V 1920 r. przyszedł na świat Karol Wojtyła – Papież Jan Paweł II, w dobie Odrodzenia – Marcin Wadowita, uczony teolog, rektor Krakowskiej Akademii (1567 – 1638). W 1892 r. przybywa tu i zakłada klasztor oo. Karmelitów św. Rafał Kalinowski, zaś lata 1922-28 dały Wadowicom rangę jednego z ośrodków polskiej kultury Międzywojnia, dzięki grupie literatów i plastyków 'Czartak’ stworzonej przez Emila Zegadłowicza. Godne zwiedzenia są w tym mieście: Bazylika Ofiarowania NMP (XV – XIX w.), Dom Rodzinny Papieża, Muzeum Ziemi Wadowickiej, klasztor oo. Karmelitów. W pobliżu (14 km) Sanktuarium Matki Bożej w Kalwarii Zeb. i urocza Lanckorona, z ruinami zamku, bronionego w 1769 r. przez Kazimierza Pułaskiego. W latach 1939-1945 Ziemia Wadowicka była terenem walk partyzantów (głównie AK) z hitlerowskim najeźdźcą.

WADOWICE – a town on a Skawa river at a foot of Beskid a smali. It has about 20 thou-sends of inhabitants formerly centre of spa-cious of a distric. Settlement was standed up on break XIII/XIV century. The town’s laws was gained in 1430.
A XIV century brough development of Wadowice. In 1855 was a high school called (Gymnasium). Here stays army’s sections. Here in Wadowice were born few a famous Poles: Karol Wojtyła – Pope John Paul II – (May 18 th. 1920), Marcin Wadowita – President of Cracov’s \cademy (XVI century). There were operatying also other famous persons like St Rat.ił Kalinowski – Carmelite and excellent poet and prosaic regenerated Poland – Emil Zegadłowicz During german’s occupa-tion: 1939-1945 region of Wadowice has been terrain of C ountry’s Army partizanfs acti-vity. In a picturesque are of Wadowice, it is worth while to visit a local Monastery (Cloister) and complex of churches in Kalwaria Zebrzydowska ,md l.anckorona, where in 1769 war defended Kazimierz Pułaski.