Insygnia gminy Tomice

Herb Gminy Tomice

W polu czerwonym
blankowana wieża srebrna i godło z herbu Radwan
(chorągiew złota z zaćwiczonym krzyżem kawalerskim)
nad pofalowanym pasem srebrnym.

Poza wioską Woźniki, która jak nazwa wskazuje była wioską służebną wobec grodu książęcego (kniaziowskiego) i mogła istnieć już w X wieku, to pozostałe miejscowości gminy powstały najwcześniej na przełomie XII i XIII wieku, a na prawo niemieckie zostały przeniesione na w różnych latach XIV wieku.

Po roku 1178 książę sandomierski i krakowski Kazimierz II Sprawiedliwy przekazał księciu opolskiemu i raciborskiemu Mieszkowi Plątonogiemu zachodnią część ziemi krakowskiej (Małopolski) z grodami: Oświęcim, Bytom, Zator, Siewierz i Pszczyna. W roku 1282 jeszcze za życia, książę opolski Władysław I Opolski podzielił swoje księstwo między synów. W roku 1289 powstało księstwo cieszyńskie (z Oświęcimiem), którego władcą został Mieszko syn wspomnianego Władysława I. W roku 1291 Mieszko uznał się za lennika króla czeskiego. Po jego śmierci w roku 1316 synowie Mieszka: Kazimierz i Władysław podzielili się tym niewielkim księstwem, Kazimierz wziął Cieszyn, a Władysław — Oświęcim. Później z księstwa oświęcimskiego wydzielono księstwo zatorskie. Książę Wacław I złożył hołd królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi w roku 1456. Do roku 1495, podzielone na dwie części księstwo, zostały ostatecznie przyłączone do Polski. W roku 1564 zlikwidowano ostatecznie odrębność księstw zatorskich i ks. Oświęcimskiego tworząc powiat śląski w ramach woj. krakowskiego.

W roku 1282 jeszcze za życia, książę opolski Władysław I Opolski podzielił swoje księstwo między synów. W roku 1289 powstało księstwo cieszyńskie (z Oświęcimiem), którego władcą został Mieszko syn wspomnianego
Władysława I. W roku 1291 Mieszko uznał się za lennika króla czeskiego. Po jego śmierci w roku 1316 synowie Mieszka: Kazimierz i Władysław podzielili się tym niewielkim księstwem, Kazimierz wziął Cieszyn, a Władysław — Oświęcim. Później z księstwa oświęcimskiego wydzielono księstwo zatorskie. Książę Wacław I złożył hołd królowi polskiemu Kazimierzowi Jagiellończykowi w roku 1456. Do roku 1495, podzielone na dwie części księstwo, zostały ostatecznie przyłączone do Polski. W roku 1564 zlikwidowano ostatecznie odrębność księstw zatorskich i ks. Oświęcimskiego tworząc powiat śląski w ramach woj. krakowskiego.

Od czasów plemiennych doliną Skawy biegł szlak handlowy, którego bezpieczeństwa strzegły położone na obu brzegach rzeki strażnice, umocnione punkty informacyjne, umocnione i obsadzone załogami schroniska
dla podróżnych i kupców. Takich obronnych punktów wzdłuż Skawy było co najmniej dziesięć. Punkty te nosiły przeróżne nazwy: gródki, czartaki, brony, widy, patryje czy wyźrały. Nazwy te przetrwały do obecnych czasów. Nowszą je różne obiekty topograficzne, jak i osiedla ludzkie (głównie przysiółki). Cztery z takich obiektów obserwacyjno-obronnych znajdowało się na terenie obecnej gminy Tomice. W Woźnikach takimi miejscami są przysiółki: Zamczysko i Grudki; w Radoczy — Widów i Czartak, a w Tomicach — Patria (d. Patryja). W okresie przynależności tych ziem do księstw śląskich punkty te pełniły funkcje strażnic granicznych lub nadgranicznych. W końcu XIV wieku straciły one na znaczeniu i opuszczone służyły tylko rabusiom (ten proceder uprawiali m.in. książęta zatorscy), a w okresie wojen husyckich w 1 poł. XV wieku dawały schronienie czeskim i polskim oddziałom husyckim. Prawdopodobnie wszystkie one zostały zniszczone w roku 1440 w trakcie akcji odwetowej oddziałów królewskich, którymi dowodził Dersław z Rytwian. Wspomniane punkty obserwacyjno-obronne z biegiem lat pełniły rolę osadotwórcze. To obok nich powstały Tomice, czy Radocza, a także Wadowice. Dlatego w projekcie herbu znalazł się wizerunek, srebrnej blankowanej wieży.

Od zarania, ważną rolę na ziemi wadowickiej (i tomickiej) odgrywały drobne rody rycerskie, które pieczętowały się herbem Kornic, Topór, Orla, Stary Koń, Biberstein, Jelita czy Kiczka. Byli to m.in.: Lgoccy z Lgoty,  Tomiccy (nazwisko od Tomic), Frydrychowscy (od Frydrychowic) i spokrewnieni z nimi Radoccy (od Radoczy). Rody te z biegiem lat liczebnie rozrosły się, a co za tym idzie — zubożały. Stanowili oni później zasadniczą grupę drobnej szlachty zagrodowej i tzw. „szaraczkowej” w Frydrychowicach, Tomicach, Lgocie i Radoczy. Pozostały po nich tylko nazwy ról i tzw. sched. Ostatecznie zanikli na początku XIX wieku po austriackich legitymacjach szlachectwa.

W końcu XIII wieku na ziemi tomickiej (m.in. w Woźnikach) pojawili się pierwsi przybyli ze Śląska Opolskiego Radwanici (m.in. rycerz Byczko wzmiankowany pod 1274 rokiem). Natomiast kolejni Radwanici — zamożni Brandysowie, pojawili się na ziemi tomickiej w 1 połowie XV wieku, którzy do 2 połowy XVII wieku posiadali większą część dóbr w Tomicach i Radoczy. Równocześnie swoje włości w Witanowicach posiadał słynny magnat Mikołaj Zebrzydowski — fundator klasztoru na pobliskiej górze Kalwarii. Zebrzydowscy byli współwłaścicielami Witanowic najprawdopodobniej do 1671 roku. Do tej pory jeden z przysiółków Witanowic nosi nazwę Radwany. Stąd w herbie gminy  złote godło z herbu rodowego Radwan.

Rzeka Skawa dzieli gminę na dwie części, a jednocześnie łączy. Na lewym brzegu Skawy vis a vis Tomic i Radoczy znajdują się rozległe stawy hodowlane, których istnienie potwierdzają już źródła z XV wieku. Pofalowany pas srebrny symbolizuje zarówno rzekę Skawę, jak i wspomniane stawy.

Należy dodać, że w okresie zaboru austriackiego i praktycznie całe dwudziestolecie międzywojenne, wszystkie wioski obecnej gminy, jako jednowioskowe gminy używały swoich pieczęci, na których widniały znaki napieczętne. Wieś Lgota używała pieczęci najprawdopodobniej z wizerunkiem dwóch skrzyżowanych zapalonych świec; Radocza, kombinacji snopa zboża, kosy i pługa; Witanowice — trzech nierozpoznawalnych kwiatów; Woźniki, albo drabiniastego wozu z sianem lub bez niego, a Zygodowice używały pieczeci z trudno rozpoznawalnymi przedmiotami: miecz (?) albo osnowa (?), kopia (?), cepy (?), ryba? i ptak?. W Tomicach do roku 1850 używana była pieczęć dominalna z herbami rodowymi Ankwiczów — herb Awdaniec i Żeleńskich — herb Ciołek. Elementy te trudno wkomponować w projekt herbu.

 Flaga
Gminy Tomice

Flagą Gminy Tomice jest prostokątny płat o proporcjach 5 : 8, dzielony w słup (pionowo) w proporcjach 1 : 3 : 1 o barwach: czerwone skrajne wąskie pasy, a na szerokim żółtym pasie herb Gminy Tomice.

Pieczęć
Gminy Tomice

Pieczęcią Gminy Tomice jest koło o średnicy 36 mm. W otoku napis „GMINA TOMICE”, między napisem „GMINA” i „TOMICE” dwie konturowe sześciopromienne gwiazdki.W środku liniowego koła (pieczęci godło z herbu Gminy Tomice.

ZASADY UŻYWANIA HERBU, FLAGI I PIECZĘCI GMINY TOMICE

§ 1

1. Herb, flaga i pieczęć urzędowa Gminy Tomice stanowią własność Gminy. Herb pełni funkcję symbolu i znaku służącego do promocji Gminy.
2. Herb i flaga Gminy mogą być używane w sposób zapewniający im należytą cześć i szacunek.

§ 2

Prawo do używania herbu i flagi Gminy Tomice przysługuje:
1) organom Gminy,
2) jednostkom organizacyjnym Gminy,
3) gminnym służbom, inspekcjom i strażom,
4) pracownikom samorządu gminnego i radnym w sprawach związanych z wykonywaniem mandatu,
5) osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej,
6) osobom fizycznym i prawnym będącym podmiotami gospodarczymi,
7) innym podmiotom.

§ 3

Wójt Gminy Tomice może zakazać używania herbu lub flagi, jeżeli podmiot uprawniony wykorzystuje herb lub flagę Gminy w sposób nie zapewniający należytej czci i szacunku, naraża dobre obyczaje, prestiż lub interes Gminy na szkodę.

§ 4

1. Flagę Gminy Tomice umieszcza się z okazji uroczystości, świąt i rocznic państwowych, regionalnych i lokalnych na budynkach i przed budynkami stanowiącymi siedzibę Urzędu Gminy, jednostek organizacyjnych gminy, gminnych służb, inspekcji i straży.
2. Flaga może być używana podczas uroczystości gminnych, powiatowych i wojewódzkich.

§ 4

1. Pieczęci urzędowej Gminy Tomice używają:
a) Przewodniczący Rady Gminy,
b) Wójt Gminy.
2. Pieczęciami urzędowymi Gminy Tomice mogą być sygnowane stosowne dokumenty urzędowe, zgodnie z przepisami odrębnymi.